به گزارش «رساگفت»، دومین رویداد نوپیا، نوآوری و پیشرفت ایران در آبان ماه به همت ستاد پیشرفت جامع منطقهای، ستاد نوآوریهای اجتماعی و ستاد فناوریهای نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. این رویداد، در چند بخش کسب و کار اجتماعی، سلامت، آموزش و نوجوان برگزار شد. یکی از کارگاههای بخش کسب و کار اجتماعی، کارگاه ارزیابی تأثیر بود که ارائهدهندهی آن افشین خاکی، مدیر پروژه توسعه کسبوکارهای بومی محلی دیجیکالا بود.
وی گفت: یکی از تفاوتهای کسب و کارهای تجاری و کسب و کارهای اجتماعی، تلاش برای ایجاد یک تغییر اجتماعی مثبت و پایدار است. از اینرو به دلیل اهمیت میزان اثرگذاری اجتماعی کسب و کارها، هدف این کارگاه بیان روشهایی است که بتوان با آن میزان این اثرگذاری را اندازهگیری کرد و آن را ارتقا داد.
خاکی در ادامه افزود: ما سه سال است در دیجیکالا پروژهای تحت عنوان توانمندسازی کسب و کارهای خرد و محلی را پیگیری میکنیم. هدفمان این است که این کسب و کارها توانمند شده، بتوانند از فضای Ecommerce استفاده و فاصلهها را حذف کنند.
وی به تبیین واژهی تأثیر در ادبیات کسب و کار اجتماعی امروز پرداخت و گفت: واژه تأثیر یا اثر (Impact) در حال حاضر ابعاد پیچیدهای پیدا کرده است و هر قشری معنای مد نظر خود را روی آن اعمال میکند. اگر واژهی تأثیر را گسترش دهیم و به عنوان تأثیر اجتماعی مطرح کنیم چند حوزه پیدا میکند و از محیط زیست تا موضوعات فرهنگی را شامل میشود. با توجه به این گستردگی، هر چقدر که به موضوعات فرهنگی نزدیک میشویم سنجش سختتر میشود زیرا با مفاهیم کاملاً کیفی طرف هستیم.
در ادامه مدیر پروژه توسع کسب و کارهای بومی محلی دیجی کالا، به وجود ابهام در واژه تأثیر اجتماعی اشاره کرد و گفت: نمیتوان تعریف دقیقی برای آن گفت و ماهیت سیالی دارد، برای این واژه باید به یک درک ذهنی مشترک فکر کرد. از طرف دیگر زمانی که شما که در یک جامعه مخاطب، کسب و کاری دارید، این یک ورودی به آن جامعه است، یعنی این کسب و کار میتواند به مثابه متغیری باشد که وارد یک جامعه میشود. اگر بخواهید تأثیر اجتماعی کسب و کار خودتان را بسنجید باید این دو مقوله را در نظر بگیرید که جامعه میزبان شما چه ویژگیهایی دارد (به آن پروفایل اجتماعی هم میگویند) و دوم این که چه فعالیتهایی در کسب و کار شما دارد اتفاق میافتد. برهمکنش این دو مورد میتواند به شما کمک کند که بفهمید چه تأثیراتی میتوانید داشته باشید. اگر در مرحله طراحی یک کسب و کار هستید این میتواند به شما کمک کند با توجه به ویژگیهای میزبان تأثیری که میخواهید را بر جای بگذارید و اگر هم کسب و کار خود را راهاندازی کردهاید به شما کمک میکند آن را تشریح کنید.
سنجش تاثیر اجتماعی کسب و کارها بسیار مهم است
در ادامه وی به الگویی اشاره کرد که در دنیا در رابطه با سنجش تأثیر با آن کار میکنند و گفت: شما زمانی که برای یک کار برنامهریزی میکنید، باید بتوانید بعد از برنامهریزی یک بیانیهی تأثیر بنویسید. بیانیهی تأثیر یعنی به اثراتی که میتوانیم بگذاریم فکر میکنیم بعد اثرات را میسنجیم و فرایند این سنجش روی تصمیمات ما و اصلاح چرخه اثر خواهد گذاشت.
در بخش بعدی کارگاه، خاکی با بیان یک مسئله به صورت عملی مراحل مختلف را شرح داد، وی گفت: مسئله این است که تعدادی روستا در شرق کشور به دلیل خشکسالی، منابع تولید خود را از دست دادهاند، جوانان آن مهاجرت کردهاند و حالا برای حل این مسئله باید یک کسب و کار طراحی شود.
این فعال نوآوری اجتماعی افزود: ابتدا باید بررسی کنیم که یک کسب و کار به غیر از تأثیرات اقتصادی میتواند چه پیامدهای بر روستا داشته باشد، حوزههای مختلفی از جمله جمعیتی، فرهنگی، فردی و امنیت. در مرحله بعد باید روی هر کدام از این حوزهها عمیق بشویم و ابعاد مختلف آنها را بررسی کنیم، این مرحله را مرحلهی بحثهای نظری مینامیم و در مرحلهی بعد قبل از شروع کار باید یک نقشهی ذهنی (mindmap) داشته باشیم چون این فرایند جهت مشخصی ندارد و پیچیده است.
مدیر پروژه توسعه کسبوکارهای بومی محلی دیجیکالا در پایان گفت: این مراحل، زیرساخت مدل منطقی کسب و کار ما میشود، در مدل منطقی باید همه چیز قابل سنجش باشد. مدل منطقی این است که کارهایی را انجام میدهیم، به نتایجی میرسیم و در نهایت باید بتوانیم تأثیرات را تبدیل به عدد یا چیزهای ملموس کنیم.
