قرض الحسنه به سبک آمریکایی
برای بسیاری از ما انجام کارهایی مثل خرید خانه یا راه انداختن یک کسب و کار بدون فکرکردن به گرفتن وام های بانکی غیرممکن است. وام هایی که اگرچه باید با بهره بازپرداختشان کنیم، ولی بدون آن ها نمی توانیم کارمان را پیش ببریم. اما خوب است بدانیم بیش از 1.7 میلیارد نفر در سراسر جهان به علت های مختلف به خدمات مالی بانک های رسمی دسترسی ندارند. این یعنی علاوه بر همه مسائل دیگر، دسترسی به وام بانکی برای این افراد امکان پذیر نیست. چیزی که باعث می شود یا دست از آرزوهایشان بشویند یا سراغ قرض دهندگان و نزول خواران محلی بروند.
در دهه های اخیر مسئله عدم دسترسی به خدمات بانکی برای اقشار کم برخوردار به راه حل های مختلفی، از صندوق های محلی گرفته تا نهادهای وام خرد (مایکروفایننس)، منجر شده است. اما آنچه در اینجا می خواهیم معرفی کنیم نهادی غیرانتفاعی در حوزه توسعه اجتماعی به نام «کیوا» است که در سال 2005 در آمریکا با هدف گسترش دسترسی مالی برای افراد کم برخوردار تاسیس شد. ارائه وام در این نهاد با مکانیسم جمع سپاری انجام می شود، یعنی وامی که به درخواست کننده پرداخت می شود از مردم جمع آوری می شود. با این حال شما به عنوان وام دهنده لازم نیست کل مبلغ وام درخواستی را بدهید. شما می توانید تنها به اندازه 25 دلار یا به هر میزان که می خواهید و در توانتان است در این وام مشارکت کنید.
با دسترسی به خدمات کیوا افراد مختلف از اجتماعات کم برخوردار می توانند رویاهایشان را دنبال کنند: دانشجویان می توانند از پس پرداخت شهریه دانشگاه بربیایند، زنان قادرند کسب و کارشان را راه بیندازند، کشاورزان می توانند تجهیزات مورد نیاز برای پیشرفت کارشان را بخرند و خانواده های نیازمند می توانند از پس هزینه های درمان برمی آیند.
از آن سو وام دهنده ها می بینند که تنها با 25 دلار می توانند بخشی از یک تغییر بزرگ در زندگی یک فرد باشند. گاهی لازم است مبالغ قرض داده شده از سوی تعداد زیادی از افراد روی هم جمع می شود تا مقدار مورد نیاز برای یک وام تهیه شود. در واقع آن چیزی که کیوا را منحصر به فرد می کند این است که مشارکت شما در اینجا نه صدقه، بلکه به صورت وام یا قرض است. این مقدار پس از بازپرداخت از سوی وام گیرنده به حساب شما در کیوا بازگردانده می شود و شما می توانید از آن برای وام دیگری استفاده کنید یا آن را از حساب خود بیرون بکشید. کیوا معتقد است در کنار هزاران راه دیگر، قرض دادن یکی از قدرتمندترین و پایداراترین راه های خلق خیر اجتماعی و اقتصادی است. چرا که قرض دادن برخلاف صدقه باعث احساس شأن هم در قرض دهنده و هم در قرض گیرنده می شود.
جالب است بدانید کیوا بازپرداخت وام ها را تضمین نمی کند. در طول دوره فعالیت این نهاد نرخ بازگشت وام ها تاکنون 97 درصد بوده است، با این حال کیوا تاکید می کند این عدد تضمینی برای آینده نیست و قرض دهندگان با علم به ریسک عدم بازپرداخت پولشان در این کار مشارکت می کنند. این عدم بازپرداخت ها می تواند به علل مختلفی باشد، از جمله مسائل شخصی قرض گیرنده یا اتفاقاتی که برای وضعیت کشور یا ارزش پول کشور قرض گیرنده می افتد.
یکی از مواردی که نظر مشارکت کنندگان در وام ها را به کیوا جلب می کند این است که آن ها به عنوان وام دهنده می توانند از طریق این نهاد در پیش بردن فعالیت های متنوع در مناطق مختلفی مشارکت کنند. وام های کیوا بر اساس هدف وام و فرد وام گیرنده دسته بندی شده اند. در این میان دسته هایی از جمله زنان، کشاورزی، تحصیلات، سرپناه، سلامت، غذا، محیط زیست، مناطق تحت جنگ و خشونت، کووید 19 دیده می شود. همچنین امکان انتخاب وام در دسته مورد نظر بر اساس مکان نیز وجود دارد.
گفتنی است وام هایی که در کیوا پرداخت می شود بدون بهره است و وام دهنده ها سودی از قبل وام ها به دست نمی آورند. همچنین کل این مبلغ به وام گیرنده اختصاص می گیرد و کیوا سهمی برای خود برنمی دارد. این نهاد هزینه های خود را از محل کمک های مردمی، کمک های برخی نهادها و امثالهم تامین می کند. در این میان وام گیرنده ها سود اندکی را به نهادهای محلی همکار کیوا پرداخت می کنند. نهادهای محلی همکار کیوا در واقع همان مکان هایی هستند که کیوا از طریق آن ها خدمات رسانی اش به دورترین نقاط دنیا را انجام می دهد. این نهادها عمدتا ارگان هایی هستند که رسالتشان خدمات رسانی به افراد فقیر و کم برخوردار است. ارگان هایی مانند سازمان های غیرانتفاعی، نهادهای وام خرد و گاه مدارس و ان جی او و بنگاه های اجتماعی. این ارگان ها در کنار وام های کیوا خدمات دیگری مانند آموزش کارآفرینی و سواد مالی و… به وام گیرنده ها ارائه می کنند.
کیوا را می توان نمونه ای از یک استارتاپ اجتماعی موفق دانست که حالا با داشتن بیش از 3 هزار نهاد همکار محلی در بیشتر از 80 کشور فعالیت می کند. این نهاد غیرانتفاعی حدود 100 کارمند دارد و 450 نفر در سراسر جهان به صورت داوطلبانه با آن همکاری می کنند. کیوا در طول این سال ها موفق شده است به نزدیک به 4.3 میلیون نفر وام دهد. تعداد افرادی که از طریق این نهاد وام داده اند حدود 2.1 نفر و مبلغ این وام ها بالغ بر 1.7 میلیارد دلار بوده است. در حال حاضر در هر 2 دقیقه 1 وام کیوا تامین مالی می شود.
