کار آفرینی اجتماعی – قسمت اول – کسب و کار خرد خانگی

سلام. وقتی در مکالماتتان در روزمره از یک نفر می‌شنوید کسب و کار خرد و خانگی، اولین چیزی که به ذهن شما می‌آید چیست؟

پرورش قارچ؟ تولید ترشیجات؟ شیرینی‌پزی یا مواردی از این دست؟

ما در این سلسله برنامه‌ها قصد داریم که به موضوع کسب و کار خرد و خانگی بپردازیم. این که کسب و کار خرد و خانگی در کشورمان چه تاثیری دارد و می‌تواند چه اثراتی را بر زندگی همه ما بگذارد؟ کسب و کار خرد و خانگی، واقعا چیست؟ برای اینکه بیشتر با این موضوع آشنا شویم اجازه دهید ابتدا با کسب و کار آشنا شویم. کسب و کار، در واقع هر فعالیتی است که به منظور تولید یک کالا یا خدمت و برای کسب سود انجام می‌شود. بنابراین اگر یک نفر یا یک کسی مشغول مسافرکشی با یک تاکسی است، این خودش یک کسب و کار است. حتی بعضی از این کسب و کار‌ها به روش‌های مدرن، انجام می‌شوند. مثلا روش‌های کشت نوینی که برای بعضی از محصولات به کار برده می‌شود. اما سوال مهم این است که کسب و کارهای خرد و خانگی، چرا این همه اهمیت دارند؟ اولین مساله این است که این کسب و کارها به شدت می‌توانند به مساله اشتغال، کمک کنند. خب کسب و کارهای خرد و خانگی، کسب و کارهایی نیستند که براحتی ماشینی شوند و یا ماشین، کار انسان را انجام دهد. بنابراین نیاز است که همچنان انسان‌ها درگیر آن باشند. همین موضوع می‌تواند به مساله اشتغال در کشور ما کمک کند. در کشور ما میزان اشتغال در کسب و کارهای خرد و خانگی بین دو تا دوونیم درصد برآورد می‌شود که این عدد، در خیلی از کشورها در حدود 10 درصد است. پس خیلی هنوز در این حوزه، جای کار داریم. دومین مساله‌ای که خیلی کسب و کارها را با اهمیت می‌کند، مساله ارتباط آنها با خانواده است. کسب و کار‌های خرد و خانگی به معیشت روستا و معیشت خانواده کمک می‌کند و همین می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مثل مهاجرت‌های معکوس را بگیرد. این که خیلی‌ها از روستا‌ها و از شهرهای کوچک به حاشیه شهرها مهاجرت می‌کنند، یکی از علت‌های بزرگش، بحث معیشت و شغل است. بنابراین کسب و کارهای خرد و خانگی، می‌توانند به این مساله کمک کنند.

کسب و کارهای خرد و خانگی در تولید ناخالص ملی هم خیلی می‌توانند کمک کنند. در حال حاضر، سهم کسب و کارهای خرد و خانگی در تولیدات ناخالص ملی ما درحدود دو درصد است که این رقم، هنوز خیلی جای کار دارد و می‌تواند خیلی بیشتر از این شود. در خیلی از کشورهای دنیا هم این رقم، خیلی بیشتر است. پس به نظر می‌رسد در این حوزه، هنوز خیلی جای کار داریم. اما هنوز، همه موارد گفته نشدند. چند ویژگی دیگر هم هست که کسب و کار‌های خرد و خانگی را متمایز می‌کند. یکی از آنها بحث خانواده است. کسب و کار‌های خانوادگی در دل خانواده انجام می‌شود. یک خانم خانه‌دار را در نظر بگیرید که در خانه مشغول خیاطی است و همزمان، نگهداری بچه‌ها را هم انجام می‌دهد. گاهی بلند می‌شود و سری به غذا می‌زند و امورات مربوط به خانه را هم رتق و فتق می‌کند. بنابراین کسب و کارهای خرد و خانگی، این امکان را به آدم‌ها می‌دهند که خیلی انعطاف‌پذیر و همراه با خانواده، مسائل را بتوانند جلو ببرند. یکی دیگر از مسائلی که کسب و کارهای خرد و خانگی را متمایز می‌کند، بحث‌های مربوط به ریسک است. خب، کارآفرینی، با ریسک، همراه است. هیچ شخص کارآفرینی، نمی‌تواند بدون ریسک کردن، یک کسب و کار را شروع کند. اما کاهش ریسک، یکی از مسائلی است که می‌تواند خیلی به کارآفرین، کمک کند. کسب و کار‌های خرد و خانگی، ریسک پایین‌تری دارند. چون از یک طرف، هزینه کمتری برای راه‌اندازی‌شان نیاز است و شما می‌توانید با هزینه‌ای به مراتب کمتر، نسبت به خیلی از کسب و کار‌ها، کسب و کار‌های خرد و خانگی را راه‌اندازی کنید و از طرف دیگر، زمان راه‌اندازی این کسب و کارها به مراتب پایین‌تر است. یعنی زمانی که طول می‌کشد که یک کسب و کار، از نقطه آغازینش تا زمانی که به درآمد اولیه‌اش برسد، در این نوع از کسب و کارها خیلی کمتر از خیلی از کسب و کارهای متداول است. همه این عوامل باعث می‌شود که ریسک کسب و کارهای خرد و خانگی، کاهش یابد. اما یک مساله دیگر هم هست؛ اینکه کسب و کارهای خرد و خانگی، هزینه‌هایی به مراتب کمتر هم دارند. این هزینه‌ها هم شامل هزینه‌های زمانی می‌شود و هم شامل هزینه‌های نقدی یا پولی. هزینه‌هایی مثل هزینه لباس و رفت و آمد، همه اینها می‌تواند باعث بالارفتن هزینه‌های کسب و کار شود. اما کسب و کارهای خرد و خانگی، از همه اینها مبرّا است. کسانی این حرف من را می‌فهمند که اتفاقا زمان زیادی را صرف ترافیک و یا حمل و نقل خود می‌کنند. خانم‌های خانه‌دار را در نظر بگیرید که اتفاقا کارمند هم هستند. در شهرهای بزرگ، وقت زیادی را صرف ترافیک می‌کنند. هندل کردن امور بین خانه و محل کار، خیلی سخت است. اما کسب و کارهای خرد و خانگی به آنها این امکان را می‌دهند که بتوانند از این مزیت استفاده کنند. حالا صحبت خود را با یک سوال، به پایان می‌رسانم.

آیا شما هم الان دارید به شروع یک کسب و کار خرد و خانگی فکر می‌کنید؟ مثل همان شیرینی‌پزی و تولید ترشیجات؟