به گزارش «رساگفت»: در پانزدهمین جلسه عصراندیش که با حضور دکتر محمدعلی سیفی، بیست و هشتم آبان ماه 1401 در محل دانشگاه توسعه اجتماعی رسالت برگزار شد، سیفی به بیان دیدگاه‌های خود و تبیین پویش تجدید حیات حکیمانه خاک و آب پراخت.
وی در ابتدا با اشاره به اینکه کشور ایران به جهت همجواری با کوه‌های قفقاز و سیبری و در مسیر بادهای مدیترانه، دریای هند و عرب، دارای پیچیده‌ترین سیستم اکولوژی جهان است گفت: از 34 اقلیم در جهان، ایران 33 اقلیم را دارا است؛ بنابراین شناخت ساختار کشور از ضروریاتی است که ثروت بزرگی را رقم می‌زند.
سیفی در نقد این موضوع که کشور ما نیمه خشک است گفت: از هوای استوایی تا میوه‌های سردسیری دنیا در ایران وجود دارد، اگر ما کشور نیمه خشک بودیم که در طول تاریخ 20 بار به شهرهای ما حمله نمی‌شد!
خاک و آب، مهمترین عناصر حیات‌بخش جهان هستند
این پژوهشگر از میان عناصر حیات‌بخش جهان، خاک و آب را مهمترین عناصر دانسته و گفت: خاک، مقدس است که هزار نفر به خاطر آن کشته و شهید می‌شوند. خاک، بستر تکاملی انسان است. اما با وجود 25 میلیون کشاورز، بزرگترین ضعف دانشی ما در زمینه خاک، عدم شناسایی خاک است؛ عدم داشتن شناسنامه علمی خاک، یعنی یک آدم و کاشت براساس قابلیت خاک که ما نداریم.
وی با تأکید بر این نکته که ما در کشور، 150 مرکز آزمایشی خاک داریم گفت: چندین هزار دُرّ خاک‌شناس عالی داریم؛ ما در این زمینه ضعیف نیستیم، بلکه مدیریت نداریم.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: تجربه‌های تاریخی بشر نباید رها شوند؛ زیرا تمام کارهای بشر، ریشه تاریخی دارد. روش‌ها شاید عوض شوند، اما عناصر، ثابت هستند. مثلاً در گذشته، اصطلاحی به اسم «خاک آوار» وجود داشت، بدین ترتیب که تمام ساختمان‌ها که کهنه می‌شدند و صاحب آن، خانه را تخریب می‌کرد، خاک این خانه را به قیمت بالایی می‌فروخت. چون خاکِ بسیار مناسبی برای زراعت می‌شد.
وی افزود: خاک، عنصری ماندگار است و همه جوره می‌شود تقویت کرد. هر کشاورز بیاید خاک را بشناسد که مرغوب است، برود به جای دیگر ببرد، به زمین دیگر منتقل کند. با شناسنامه خاک می‌توانیم که چگونه بهره‌برداری و اصلاح کنیم.
کهن‌ترین تمدن‌های بزرگ، در کنار آب شکل گرفته‌اند.
سیفی، قدمت تمدن را ناشی از وجود آب دانسته و تأکید کرد: کهن‌ترین تمدن‌ها در کنار آب شکل گرفته است. ایران 30 میلیون هکتار مرتع، 30 میلیون هکتار بیابان، 30 میلیون هکتار جنگل و 30 میلیون هکتار شهر، خیابان و بیابان دارد و طب ایرانی به این وسعت نشان دهنده تنوع طبیعت آب و خاک در ایران است و نشان می‌دهد که اگر خوب مدیریت بشود، توان اضافه هم دارد.
وی تصریح کرد: پس ما سرزمین‌مان را نمی‌شناسیم، پس اگر بتوانیم توانمندی‌هایمان را به میدان بیاوریم، دقت نظر داشته باشیم و از فناوری حال و گذشته استفاده کنیم، هیچ مشکلی نخواهیم داشت.
این پژوهشگر، استفاده از تهدید سیل به فرصت حاصلخیزی زمین را یکی از دانش‌های نیاکان ما دانسته و افزود: هر شهری یک سیل‌گاه داشته است. چون سیل می‌آمده، به مجراها هدایت می‌کردند و از مدل کشت آبیاری سیلابی بهره می‌بردند و حاصل این ابداع، دشت قزوین و دشت شهریار است که به واسطه هدایت سیل، شستشو و فرسایش خاک، منجر به تقویت خاک می‌شد.
تمدن قنات که ویژه ایران است، ناشناخته مانده است.
این استاد دانشگاه، با انتقاد از عدم توجه به قنات به عنوان یک تمدن در ایران گفت: بیش از 5 هزار سال است که قنات را اختراع کردند. برخی از قنات‌ها 3 هزار سال است که استفاده می‌شود و به جز هزینه لایروبی، هزینه‌ای ندارد. چرا این هنر ایرانی به اسم تمدن قنات، مورد توجه نیست؟
وی افزود: تفاوت استفاده از قنات و استفاده از مته برای رسیدن به آب این است که قنات از سرریز سفره آب می‌داد. ما بسیاری از تمدن‌های گذشته را فراموش کردیم. حتی اینکه صابون را جایگزین گل سرشور کردیم، درحالیکه آن خواص بسیاری داشت؛ اما صابون، شیمیایی است و موجب از بین رفتن طبیعت می‌شود.
برای حرکت به آینده، نیازمند پایش دانش نیاکانی خود هستیم.
این پژوهشگر تأکید کرد: دانش، علم و آگاهی در کنار هم، منجر به درک مطالب می‌شود؛ اما از این بین، اولین پایه، پایش دانش نیاکانی ایران است. با شناخت کامل گذشته، به آینده فکر کنید و اگر نکته‌ای هست، درس بگیرید. در عین حال، اگر ادراک کامل دانش انسانی را به دست نیاوردید، یعنی به دانش مدرن، مجهز نشدید، از دنیا عقب می‌مانید.
پویش حکیمانه، تجمیع خردورزی و عقلانیت جمعی، برای جمع‌آوری عالی‌ترین تجربه‌های نیاکانی است.
سیفی، پویش حیات حکیمانه را تلاش جمعی با هدف جمع‌آوری عالی‌ترین تجربه‌های نیاکانی، خردورزی جمعی و عقلانیت جمعی عنوان کرد و افزود: حکمت، مدیریت بزرگ‌منشی دارد و عدالت، مدارا است و خداگرا است؛ زیرا باید گمشده انسان‌ها حکمت باشد. این پویش، هدف‌دار است و در عین حرکت داشتن برای یک زندگی جدید، نوگرایی و اصلاح را هم در پی دارد.
وی با اشاره به یکی ازدستاوردهای این پویش گفت: از اواخر سال 98 پویشی به اسم هر خانه یک زنبورداری حکیمانه و هر خانه یک نوغانداری حکیمانه را راه‌اندازی کردیم که تا کنون 200-300 شهرستان در آن فعال هستند.این پژوهشگر در پایان نیز گفت: پویش، بزرگترین تلاش جمعی‌اندیشی است و ما می‌خواهیم مسئولیت اجتماعی را در این زمینه فعال کنیم.
