قرض الحسنه به سبک آمریکایی
به گزارش «رساگفت»: برای بسیاری از ما انجام کارهایی مثل خرید خانه یا راه‌انداختن یک کسب و کار، بدون فکرکردن به گرفتن وام‌های بانکی، غیرممکن است. وام‌هایی که اگرچه باید با بهره، بازپرداخت‌شان کنیم، ولی بدون آنها نمی‌توانیم کارمان را پیش ببریم. اما خوب است بدانیم بیش از 1.7 میلیارد نفر در سراسر جهان، به علت‌های مختلف، به خدمات مالی بانک‌های رسمی دسترسی ندارند. این یعنی علاوه بر همه مسائل دیگر، دسترسی به وام بانکی برای این افراد، امکان‌پذیر نیست؛ چیزی که باعث می‌شود یا دست از آرزوهایشان بشویند یا سراغ قرض‌دهندگان و نزول‌خواران محلی بروند.
در دهه‌های اخیر، مسئله عدم دسترسی به خدمات بانکی، برای اقشار کم‌برخوردار، به راه حل‌های مختلفی، از صندوق‌های محلی گرفته تا نهادهای وام خرد (مایکروفایننس) منجر شده است. اما آنچه در اینجا می‌خواهیم معرفی کنیم نهادی غیرانتفاعی در حوزه توسعه اجتماعی به نام «کیوا» است که در سال 2005 در آمریکا با هدف گسترش دسترسی مالی برای افراد کم‌برخوردار تاسیس شد. ارائه وام در این نهاد با مکانیسم جمع‌سپاری انجام می‌شود، یعنی وامی که به درخواست‌کننده پرداخت می‌شود، از مردم جمع‌آوری می‌گردد. با این حال، شما به عنوان وام‌دهنده، لازم نیست کل مبلغ وام درخواستی را بدهید. شما می‌توانید تنها به اندازه 25 دلار یا به هر میزان که می‌خواهید و در توان‌تان است در این وام مشارکت کنید.
با دسترسی به خدمات کیوا افراد مختلف از اجتماعات کم‌برخوردار می‌توانند رویاهایشان را دنبال کنند: دانشجویان می‌توانند از پس پرداخت شهریه دانشگاه بربیایند، زنان، قادرند کسب و کارشان را راه بیندازند، کشاورزان می‌توانند تجهیزات مورد نیاز برای پیشرفت کارشان را بخرند و خانواده‌های نیازمند می‌توانند از پس هزینه‌های درمان برآیند.
از آن سو، وام‌دهنده‌ها می‌بینند که تنها با 25 دلار می‌توانند بخشی از یک تغییر بزرگ در زندگی یک فرد باشند. گاهی لازم است مبالغ قرض‌داده‌شده از سوی تعداد زیادی از افراد، روی هم جمع شود تا مقدار مورد نیاز برای یک وام، تهیه گردد. درواقع آن چیزی که کیوا را منحصر به فرد می‌کند، این است که مشارکت شما در اینجا نه صدقه، بلکه به صورت وام یا قرض است. این مقدار پس از بازپرداخت از سوی وام‌گیرنده به حساب شما در کیوا بازگردانده می‌شود و شما می‌توانید از آن برای وام دیگری استفاده کنید یا آن را از حساب خود بیرون بکشید. کیوا معتقد است در کنار هزاران راه دیگر، قرض دادن، یکی از قدرتمندترین و پایداراترین راه‌های خلق خیر اجتماعی و اقتصادی است. چرا که قرض دادن برخلاف صدقه باعث احساس شأن (هم در قرض‌دهنده و هم در قرض‌گیرنده) می‌شود.
جالب است بدانید کیوا بازپرداخت وام‌ها را تضمین نمی‌کند. در طول دوره فعالیت این نهاد، نرخ بازگشت وام‌ها تاکنون 97 درصد بوده است؛ با این حال کیوا تاکید می‌کند این عدد، تضمینی برای آینده نیست و قرض‌دهندگان با علم به ریسک عدم بازپرداخت پول‌شان، در این کار، مشارکت می‌کنند. این عدم بازپرداخت‌ها می‌تواند به علل مختلفی باشد، از جمله مسائل شخصی قرض‌گیرنده یا اتفاقاتی که برای وضعیت کشور یا ارزش پول کشور قرض‌گیرنده می‌افتد.
یکی از مواردی که نظر مشارکت‌کنندگان در وام‌ها را به کیوا جلب می‌کند، این است که آنها به عنوان وام‌دهنده می‌توانند از طریق این نهاد، در پیش بردن فعالیت‌های متنوع در مناطق مختلفی مشارکت کنند. وام‌های کیوا براساس هدف وام و فرد وام‌گیرنده، دسته‌بندی شده‌اند. در این میان، دسته‌هایی از جمله زنان، کشاورزی، تحصیلات، سرپناه، سلامت، غذا، محیط زیست، مناطق تحت جنگ و خشونت و کووید 19 دیده می‌شود. همچنین امکان انتخاب وام در دسته مورد نظر براساس مکان نیز وجود دارد.
گفتنی است وام‌هایی که در کیوا پرداخت می‌شود، بدون بهره است و وام‌دهنده‌ها سودی از قِبَل وام‌ها به دست نمی‌آورند. همچنین کل این مبلغ به وام‌گیرنده اختصاص می‌گیرد و کیوا سهمی برای خود برنمی‌دارد. این نهاد، هزینه‌های خود را از محل کمک‌های مردمی، کمک‌های برخی نهادها و امثالهم تامین می‌کند. در این میان، وام‌گیرنده‌ها سود اندکی را به نهادهای محلی همکار کیوا پرداخت می‌کنند. نهادهای محلی همکار کیوا در واقع همان مکان‌هایی هستند که کیوا از طریق آنها خدمات‌رسانی‌اش به دورترین نقاط دنیا را انجام می‌دهد. این نهادها عمدتا ارگان‌هایی هستند که رسالت‌شان خدمات‌رسانی به افراد فقیر و کم‌برخوردار است. ارگان‌هایی مانند سازمان‌های غیرانتفاعی، نهادهای وام خرد و گاه مدارس و NGO و بنگاه‌های اجتماعی. این ارگان‌ها در کنار وام‌های کیوا، خدمات دیگری مانند آموزش کارآفرینی و سواد مالی و… به وام‌گیرنده‌ها ارائه می‌کنند.
کیوا را می‌توان نمونه‌ای از یک استارتاپ اجتماعی موفق دانست که حالا با داشتن بیش از 3 هزار نهاد همکار محلی در بیشتر از 80 کشور، فعالیت می‌کند. این نهاد غیرانتفاعی، حدود 100 کارمند دارد و 450 نفر در سراسر جهان به صورت داوطلبانه با آن همکاری می‌کنند. کیوا در طول این سال‌ها موفق شده است که به نزدیک به 4.3 میلیون نفر وام دهد. تعداد افرادی که از طریق این نهاد، وام گرفته‌اند حدود 2.1 نفر و مبلغ این وام‌ها بالغ بر 1.7 میلیارد دلار بوده است. در حال حاضر در هر 2 دقیقه، 1 وام کیوا تامین مالی می‌شود.
