به گزارش «رساگفت»: سومین همایش ملی قرض نیکو به همت صندوق امداد ولایت و دانشگاه امام صادق(ع) در اردیبهشت ماه 1402 در دو بخش صبح و بعد از ظهر، در محل سالن کنفرانس ساختمان مرکزی کمیته امداد امام خمینی(ره) برگزار شد. سخنران اول همایش سیدمرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) بود. وبا اشاره به شش آیه‌ی قرآن که به قرضالحسنه اختصاص دارد، افزود: با تدبر در این آیات می‌توان به جایگاه واقعی قرضالحسنه در تکالیف دینی پی برد؛ همانطور که خداوند، جایگاه قرضالحسنه را در کنار اصلی‌ترین وظایف دینی نظیر نماز و زکات برمی‌شمارد.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر، صندوق امداد ولایت به منظور احیاء این سنت و در راستای دست‌گیری از اقشار ضعیف جامعه، شکل گرفته و در شش سال فعالیت خود بالغ بر 2 میلیون فقره وام قرضالحسنه به ارزش بیش از 16 هزار میلیارد تومان به نیازمندان پرداخت نموده است. وام مسکن، وام کمک هزینه شهریه دانشجویان و وام‌های حمایتی نظیر اشتغال، انواع مختلف این وام‌ها را تشکیل می‌دهد.
بختیاری با اشاره به بالاتر بودن ارزش قرض نسبت به صدقه در روایات دینی افزود: طبق روایات، ارزش قرض، 18 برابر و صدقه 10 برابر است. حال آنکه در بسیاری از احادیث، علت این امر، جلوگیری از ایجاد روحیه‌ی رخوت و تنبلی در قرض‌گیرنده اشاره شده است.
وی در پایان، ضمن دعوت از عموم مردم و خیرین، جهت حمایت از این سنت الهی افزود: بر خلاف تصور عامه، از برکات این سنت نیکو، سهم پایین معوقات (1.5 درصد از کل وام) در صندوق امداد ولایت بوده که نشان‌دهنده‌ی پایبندی و تعهد مردم، به خصوص اقشار ضعیف در حمایت از شکوفایی و توسعه هرچه بیشتر فرهنگ قرضالحسنه در کشور است.
سخنران بعدی همایش، حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. وی با اشاره به جایگاه قرضالحسنه در نظام تامین مالی اسلام افزود: به حمدالله امروز جایگاه قرضالحسنه در نظام بانکداری کشور، جایگاه رو به رشدی است و بایستی همه‌ی مسئولین، در حد توان، به توسعه این فرهنگ کمک کنند. وی افزود: در چند روز گذشته، شخص رییس جمهور در جلسه‌ای از دغدغه‌ی شخصی خود برای تاسیس بانک قرضالحسنه امام رضا (ع) در زمان تولیت ایشان در آستان قدس رضوی که به دلایلی با همراهی مسئولین وقت میسر نشد، ابراز ناراحتی کرده و مجدداً از مجموعه‌ی آستان قدس رضوی برای حمایت از این سنت نیکو، دعوت به عمل آوردند.
مصباحی مقدم در پایان با اشاره به مصوبه اخیر شورای فقهی بانک مرکزی افزود: در ماه‌های اخیر، اقدامات خوبی در راستای حرکت به سمت ایجاد بسترهای قرضالحسنه ناب در بانک‌ها و صندوق‌های قرضالحسنه برداشته شده است. به طور مثال، در بخش مدیریت هزینه‌های ثابت اعطای قرضالحسنه نظیر تشکیل پرونده، اعتبارسنجی و نظایر آن، مقرر شد این هزینه‌ها متناسب با خدمت ارائه شده دریافت گردد. در بخش هزینه‌های متغیر که همان هزینه تجهیز منابع (در ادبیات بانکداری) می‌باشد، این هزینه فقط برای یکبار و نه به صورت سالیانه، از متقاضی وام دریافت گردد.
سخنران دیگر این همایش، دکتر ابوذر سروش، معاون نظارت بانک مرکزی بود. وی در ابتدا با ارائه آماری از وضعیت نهادهای فعال در تامین مالی قرضالحسنه در کشور افزود: در حال حاضر 2 بانک قرضالحسنه، 1 صندوق قرضالحسنه بانکی (صندوق قرضالحسنه پارسیان)، دو صندوق قرضالحسنه حاکمیتی (صندوق امداد ولایت و صندوق توسعه اشتغال برکت)، 4 صندوق قرضالحسنه با دامنه‌ی فعالیت محدود جغرافیایی و هزاران صندوق خرد قرضالحسنه در کشور فعالیت می‌کنند که به جز تعدادی از صندوق‌های خرد، مابقی، تحت نظارت بانک مرکزی، فعالیت دارند.
وی افزود: طبق آمارهای موجود، سهم دو بانک قرضالحسنه رسالت و مهر ایران از کل سپرده‌های قرضالحسنه پس‌انداز بانکی، 30 درصد می‌باشد که نشان‌دهنده‌ی رشد چشمگیر این سهم در سال‌های اخیر است. حدود 20 میلیون نفر، مشتریان این دو بانک قرضالحسنه را تشکیل می‌دهند. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به سهم بالای وام‌دهی در این بانک افزود: در سال گذشته، شبکه‌ی بانکی کشور، بدون در نظر گرفتن این دو بانک، 180 هزار میلیارد تومان وام اعطا کرده است که عمدتاً وام تکلیفی بوده است. در حالی که این دو بانک، به تنهایی 170 هزار میلیارد تومان وام اعطا نموده‌اند که بسیار امیدبخش است. از سوی دیگر، متوسط مطالبات غیرجاری شبکه بانکی کشور 4.5 درصد می‌باشد؛ در حالی که این رغم در این دو بانک قرضالحسنه، حدود 1 درصد است.
سروش با اشاره به رتبه‌ی بالای این دو بانک در ارزیابی‌های تخصصی بانک مرکزی افزود: در شاخص‌بندی بانک‌ها و موسسات مالی که توسط بانک مرکزی و براساس مدل جهانی کملز (که بر مبنای بیش از 30 شاخص علمی به ارزیابی نهادهای مالی می‌پردازد) انجام شده است، این دو بانک قرضالحسنه، در بین 5 بانک برتر کشور (از نظر سلامت و کارایی مالی) قرار دارند.
وی با اشاره به افزایش سقف وام این دو بانک اضافه کرد: در سال جاری، سقف وام اشخاص حقیقی با 50 درصد افزایش به 300 میلیون تومان و در اشخاص حقوقی به 750 میلیون تومان رسید. سروش با اشاره به مصوبه اخیر شورای فقهی بانک مرکزی ادامه داد: با توجه به استقبال دو بانک قرضالحسنه در راستای حرکت به سوی اعطای وام قرضالحسنه ناب، طبق آخرین مذاکرات، مقرر شد نحوه‌ی محاسبه‌ی کارمزد در دو بانک قرضالحسنه به گونه‌ای کاهش یابد که صرفاً پوشش هزینه‌های اعطای وام را بدهد.
سروش با اشاره به چالشهای بانکداری قرضالحسنه افزود: در کنار وضعیت خوب بانکداری قرضالحسنه در کشور، بحث وام تکلیفی از جمله چالشهای پیش روی این بانک‌هاست؛ زیرا با توجه به سرعت رشد سهم بانک‌های قرضالحسنه، از سپرده‌های قرضالحسنه پس‌انداز، این سپرده‌ها خود تبدیل به سپرده‌های وام‌خواه شده و بانک را برای اعطای وام تکلیفی با مشکل مواجه می‌کند که بایستی برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
وی در پایان، ضمن اشاره به برنامه‌های حمایتی بانک مرکزی از تامین مالی قرضالحسنه افزود: امکان صدور ضمانت‌نامه‌های خرد، اعطای وام قرضالحسنه ویژه و موارد دیگر از جمله برنامه‌های آتی بانک مرکزی در راستای توسعه سهم بانک‌های قرضالحسنه در نظام تامین مالی کشور است.
سخنران بعدی همایش، دکتر مهدی صادقی شاهدانی، رییس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) بود. وی با اشاره به تاسیس دفتر بانکداری قرضالحسنه در اندیشکده اقتصاد ایران دانشگاه امام صادق(ع) افزود: این دفتر به منظور انجام مطالعات علمی و استفاده از اندیشمندان بین‌المللی در حوزه‌ی قرضالحسنه، به تازگی تاسیس شده است.
صادقی با اشاره به موضوع وقف پول به عنوان موضوع مهم حال حاضر تامین قرضالحسنه افزود: طبق فتوای مقام معظم رهبری، وقف پول، امکان‌پذیر بوده و استفاده از این ابزار در سازوکارهای موجود تامین مالی قرضالحسنه کشور، بسیار راهگشا خواهد بود.
تقدیر از خیرین قرضالحسنه و مقالات برتر همایش، بخش پایانی همایش در نوبت صبح بود. در این مراسم، تقی ماهانی‌زاده به نمایندگی از بانک قرضالحسنه رسالت به عنوان حامی قرضالحسنه مورد تقدیر قرار گرفت و تندیس یادبود همایش را دریافت نمود.
